Twee
Up TVseries Een Twee Drie

 

Supermarionetten

De eerste Engelse poppenserie die op de Nederlandse televisie verscheen was FOUR FEATHER FALLS, nagesynchroniseerd en vertaald als Vier Veren Waterval. Het verhaal ging over het gelijknamige dorpje, waar Tex Tucker de sheriff was. De sheriff werd vergezeld door z'n paard Rocky en z'n hondje Dusty. Tex had het dorpje Vier Veren Waterval zelf gesticht. Hij had ooit Makooya, een indiaans jongetje, gered en uit dankbaarheid had zijn vader Kalamakooya de opgedroogde waterval weer laten stromen en aan Tex vier toververen gegeven. De veren zorgden ervoor dat Tex met zijn hond en paard kon praten. De twee overige veren zorgden ervoor dat de twee pistolen van Tex magische krachten kregen.
Behalve de genoemde figuren waren en ook nog twee boeven, Pedro en Fernando, en zo kwamen er nog diverse figuren langs in de ongeveer 15 minuten durende filmpjes, met namen als Grandpa Twink, Little Jake en Martha Jones.

Het aparte aan de poppen waren de zeer dunne draadjes, die zeker op de zwart-wit buis nauwelijks waren te zien. Daarnaast konden de mondjes bewegen, die synchroon aan de gesproken tekst electrisch werden aangestuurd. Deze techniek noemden de producenten "supermarionation".

FOUR FEATHER FALLS werd gemaakt door AP Films, wat staat voor Anderson en Provis. Arthur Provis was de cameraman en Gerry Anderson de regisseur. Voor de tijd dat Four Feather Falls gemaakt werd, had dit bedrijf al meegewerkt aan een aantal films met poppen, zoals "The Adventures of Twizzle" en "Torchy". In die tijd moest je eerst zelf investeren in de films en dan pas verkopen en dat ging goed voor AP-films. De orginele stemmen van Four Feather Falls werden gedaan door Kenneth Connor (bekend als de begrafenis ondernemer in  'ALLO 'ALLO), Denise Bryer en Nicholas Parsons. Zoals gezegd werd de serie voor Nederland nagesynchroniseerd.

Het was de VARA die de serie uitzond, ter onderbreking van een paar avonturen van PIPO DE CLOWN en verborgen in het magazine-achtige programma "De Kijkdoos" (niet te verwarren met "De Kijkkast", want dat was van de NCRV!). Het begon op 24 juni 1961 en na 6 afleveringen is het op 30 augustus 1961 weer afgelopen, want de maand erop begint Pipo de clown weer met een avontuur.  "De Kijkdoos" komt weer terug op 6 juni 1962 met daarin nu 8 afleveringen van FOUR FEATHER FALLS, tot 15 sept 1962.
Maar de serie wordt wéér opgepakt door de VARA op 12 sept 1964, nu gewoon onder de eigen titel van de serie. Tot 18 november 1964 worden er 6 afleveringen uitgezonden. Het is niet bekend of het hier om herhalingen ging.

Het idee van een western voor kinderen, sloeg goed aan, maar nadat Granada TV de 39 afleveringen had gekocht, wilden ze er niet nog meer hebben, en langzaam aan viel AP-films uiteen, totdat alleen de Andersons en Arthur Provis overbleven. Toen kwam het geluk weer terug en gingen ze aan het werk voor een opdracht van Sir Lew Grade, de bijna-eigenaar van ITV, de commerciële TV-zender in Engeland.

Supercar

De opdracht was de serie SUPERCAR, die ook in Nederland is uitgezonden. SUPERCAR bestond ook uit 39 afleveringen, maar ze duurden een half uur. Nederland zond daar in 1964 ongeveer 16 afleveringen van uit via de piraten zeezender TV-Noordzee, voordat de zender, die op het zogenaamde REM-eiland stond, uit de lucht gehaald. Toen SUPERCAR werd gemaakt, was het 1961-1962 en trouwde Gerry Anderson met de "company director" Sylvia Anderson die ook materiaal schreef en dialogen regisseerde.

SUPERCAR werd opgevolgd door een SF-serie: FIREBALL XLS. Ook deze 39-delige half-uurs serie kwam niet naar ons land. Nog meer Science Fiction volgde met de serie STINGRAY, over een super-onderzeeër uit het jaar 2000 (!). Het was toen 1964 en 2000 leek erg ver weg.

Nederland, en bijna alle andere landen in Europa, raakten pas weer geïnteresseerd in het volgende project van de Andersons: THE THUNDERBIRDS. Supermarionation was inmiddels perfect geworden en dit keer werd het geen 39 half-uurs afleveringen, maar 32 afleveringen van één uur. De serie verscheen 1965-1966 op de Engelse comerciële zender. In 1966 werd tevens een bioscoopfilm geproduceerd en in 1968 nog een.

Al op woensdag 15 sept 1965 begon de AVRO met de serie.

Een fantastische en spannende toekomstfilm, "gespeeld" door marionetten, waarin een internationale ruimtewacht de veiligheid op aarde met de laatste technische vindingen dient.
De eerste aflevering van deze geheel in het Nederlands nagesynchroniseerde film is getiteld: Gevangenen in de lucht.
Ned. bewerking: Fred Bosman, Harry Hagedorn.

Nagesynchroniseerd, maar toch niet bedoeld voor kinderen, want de serie werd om 9 uur 's avonds uitgezonden. De eerste 19 delen werden nog in zwart-wit uitgezonden, maar daarna in kleur, tot 31 Augustus 1968. De laatste drie uitzendingen waren herhalingen, als de titels in de gidsen tenminste kloppen. Dan zouden er in totaal 28 van de 32 afleveringen zijn uitgezonden. Het is echter mogelijk dat de gegevens niet geheel kloppen. In 1973 werden ook nog 2 afleveringen herhaald en in 1976 en 1980 werden respectievelijk de eerste en de tweede Thunderbirds bioscoopfilms op TV uitgezonden. De serie en films zijn daarna ook nog herhaald.

Ik kan me vaag herinneren dat alleen de eerste paar afleveringen in het Nederlands waren nagesynchroniseerd, daarna werd het weer gewoon Engels met ondertitels. Ik kan me dat herinneren omdat ik het een verademing vond - ik hou nog steeds niet van nasynchronisaties. 

De typische stem en accent van de chauffeur van Lady Penelope, 'Yes, M'laidy' Parker (David Graham), en de deftige stem van Lady Penelope Creighton-Ward (Sylvia Anderson) had ik niet graag willen missen - er bestaat zelfs een plaat van het tweetal, getiteld: "Parker, well done".

Het was ook de AVRO die in 1968 de volgende serie programmeerde van Gerry en Sylvia Anderson, óók een science fiction serie, getiteld CAPTAIN SCARLET AND THE MYSTERONS. In kleur werden er echter slechts 5 van de 32 half-uurs afleveringen door de AVRO uitgezonden. Dit keer wel voor de jeugd.

Het supermarionation-avontuur liep ten einde en tegelijkertijd ging ook het huwelijk van Gerry Anderson en Sylvia bergafwaarts. Gerry ging aan de slag met zogenaamde Live-action serie THE PROTECTORS. Tijdens de opames daarna van de serie UFO hadden Gerry en Sylvia een proefscheiding, maar kwamen weer bij elkaar tijdens de opnames van SPACE 1999. Maar uiteindelijk scheidden Sylvia en Gerry toch. Maar het is de serie THE THUNDERBIRDS die toch steeds weer opduikt op de televisie en er ons aan herinnerd dat er zoiets was als Supermarionation.