GOUVERNANTES en ander personeel

In de eerste familieseries, zoals FATHER KNOWS BEST (Vader Weet Het Beter) en THE DONNA REED SHOW (Alles Draait Om Moeder), kwamen nog geen huishoudsters en koks voor. Wel zagen we in RAWHIDE een kok, "Wishbone", die - toen al - door zijn speciale manier van optreden erg populair was. Maar dit was natuurlijk geen gezinssituatie, maar ging over een groep veedrijvers en de rol van Wishbone was net zoiets als die van een kantinejuffrouw in een serie over een school. De rol van Hop Sing in de serie BONANZA is te vergelijken met die van Wishbone in RAWHIDE. Hop Sing was een Chinees die kookte en de was deed voor de Cartwrights. Dit kon tot grappige afleveringen leiden, maar ook tot ontroerende situaties. Zelfs het thema discriminatie kon zo worden behandeld.

Maar ook in Nederlandse series was er "gezinshulp". Bijvoorbeeld de rol van Peronne Hosang als Anna Beer. Zij was huishoudster bij Meester Arnold Houbast van Godig, gemeentesecretaris van Blijkerk in de serie STADHUIS OP STELTEN. Het was een gedenkwaardige serie waar mensen voor thuis bleven. Het was aanvankelijk een toneelstuk, van Martie Verdenius en Hans Keuls, die voor televisie werd bewerkt. Bert van der Linden speelde de gemeentesecretaris, Herbert Joeks was Hoofdkommies Jansen, Riek Schagen z'n vrouw en Lou Geels was de bode van het stadhuis, Bulthuis. Ab Hofstee speelde in de serie Boer Voorthuizen. Een succesvolle rol - mede door het boerse accent - dat in de tweede serie beduidend werd uitgebreid.

Een andere Nederlandse serie, ook uit de 60er jaren, was IN DE ROMMELPOT. Een aparte serie in die zin dat het werd uitgevoerd door leden van de hoorspelkern, acteurs en actrices die veel te horen waren via de radio in allerhande hoorspelen, maar zelden te zien waren. Daar bracht de KRO verandering in met deze serie. Het waren maar vier afleveringen en ze werden in de zomer van 1964 uitgezonden. Het waren familie anekdotes geschreven door Jack Merode, met oa. Frans Somers, Trudy Libosan, Wiesje Bouwmeester, Hans Karsenbarg, Paul van der Lek en Paula Majoor (beter bekend als de Nederlandse stem van Pippi Langkous). In deze serie maar liefst twee dienstmeisjes, Corrie van der Linden was "Truus" en Joke Hagelen was "Mientje". Corrie van der Linden zou later de stem worden van de tekenfilmkuiken CALIMERO en deed veel "stemmen"werk. Joke Hagelen zou regisseuse worden van diverse hoorspelen bij de NOS.

In deze series was de rol van huishoudster dus wel aanwezig, maar niet erg groot. Maar dat was anders voor de huishoudster van de burgemeester van SWIEBERTJE, Saartje, Althans, dat was de naam van de eerste huishoudster, die werd gespeeld door Coba Kelling. Later kwamen er nog anderen, die ook toevallig Saartje heetten (Annie Leenders, Jetty Cantor), maar uiteindelijk werd Riek Schagen een blijvertje. Ze werd ook Saartje genoemd (dat waren Swiebertje, Bromsnor en de burgemeester nu eenmaal zo gewend), maar eigenlijk heette ze Coba. Ook in de serie POMMETJE HORLEPIEP kwam een huishoudster voor, Hanneke, gespeeld door Teddy Schaank, die de huishoudster was van Baron Sebastiaan Roos van Leeuwenborgh, een rol van Ton Lensink. Al vanaf deel 8 werd de baron vervangen door zijn broer, baron Theobald, gespeeld door Henk Molenberg. Maar Pommetje zelf was ook in dienst van de baronnen. Hij is een gewone jongen die op een advertentie van de baron reageert, die "een beschaafde dienaar" zoekt. "Mooi handschrift vereist". Kennelijk voldeed Pommetje daaraan, want hij kwam in dienst van de baron.

Echt een hoofdrol had de huishoudster HAZEL, die ik al eerder had genoemd. Maar later werden het eerder gouvernantes dan huishoudsters die een belangrijke rol kregen in TV-series. THE FARMER'S DAUGHTER was aanvankelijk een succesvolle speelfilm uit 1947 met Loretta Young in de hoofdrol. Voor de TV-bewerking van de gelijknamige serie die in ons land "De Zweedse Gouvernante" werd genoemd, werd de echt uit Zweden afkomstige Inger Stevens gecast. Zij speelde de gouvernante Katy Holström die zorgde voor de twee zoons van de senator voor Minnesota in het Amerikaanse congres: Glen Morley (William Windom). In het begin was er ook nog een butler in het gezin, maar die was na de eerste serie al niet meer nodig. In ons land werd de serie vanaf 1965 uitgezonden en was erg populair. In Amerika ging de populariteit er na een paar jaar af en een huwelijk tussen de zweedse gouvernante en haar baas mocht dat niet verhinderen.

Begin 70er jaren werd er nog zo'n soort serie gemaakt, net als THE FARMER'S DAUGHTER uitgezonden door ABC. Maar dit keer bezat de gouvernante iets magisch, dit in tegenstelling tot de man waar ze voor werkte, een wiskunde professor, vader van drie kinderen. De serie had een Mary Poppins gehalte, waarin de Engelse actrice Julliet Mills de hoofdrol had als Phoebe Figalilly and op het moment dat ze het hardst nodig was in het leven van de professor op de stoep stond. Richard Young speelde prof. Howard Everett in de serie NANNY AND THE PROFESSOR, die in ons land te zien is geweest via VOO (Veronica in het Publieke Bestel) maar pas in 1986.

In 1989 probeerde ABC de formule nog een keer met de serie FREE SPIRIT. In dit geval was de huishoudster een "echte" heks, maar wel een goede heks uiteraard. Ze heette Winnie Goodwinn en werd gespeeld door Corinne Bohrer. Ook weer drie kinderen, maar hun vader was dit keer gescheide advocaat. Maar de serie had geen succes. Er waren 14 afleveringen gemaakt en 13 uitgezonden toen de serie stopte.

Dan is er natuurlijk THE NANNY. Geen toverkracht, maar Joodse humor, in deze succesvolle serie, waarin nu eens de gouvernante Amerikaanse is en haar baas Engels. Wederom drie kinderen met een vader, Maxwell Sheffield, die theaterproducent is. Fran Fine, die aan de deur cosmetica kwam verkopen, werd verward met een sollicitant voor de baan van gouvernante - en ze werd het. Van haar onderkomen in Queens kwam ze in het gigantische huis van Sheffield terecht om zonder enige ervaring 'nanny' van Maxwell's kinderen te worden.
Butler Niles had ik al in het vorige hoofdstuk genoemd. Deze cynische butler kon goed opschieten met de nanny, gespeeld door Fran Drescher, wiens nasaal stemgeluid - waar ze hard aan had gewerkt om af te leren - door deze serie een handelsmerk werd.
Ze kon met iedereen opschieten, maar C.C.Babcock, die voor Mr. Sheffield werkte zag haar als rivale. Maxwell Sheffield was immers een knappe weduwnaar, CC. Babcock ongetrouwd en nanny Fine een aantrekkelijk vrouw - behalve haar stem dan !
C.C. had wel gelijk, want inderdaad trouwt de Nanny in het laatste seizoen van de serie eindelijk met Maxwell. Maar ook CC vindt het geluk, want zij trouwt met de man die haar altijd al veel aandacht gaf: butler Niles.
De serie was bedacht door Fran Drescher zelf, samen met haar man Peter Marc Jacobson.

Eeen vreemd soort hulp in de huishouding was MULBERRY. Ik wijk nu wat af van het stramien, want deze serie is niet in Nederland uitgezonden, maar tegenwoordig kunnen we ook de BBC ontvangen en het is mogelijk dat u toch gekeken heeft. Net als FREE SPIRIT had deze serie ook een kort leven van 13 afleveringen. Ook deze serie werd gecancelled, wat jammer is, want het was een wonderlijke serie.
Mulberry (Karl Howman) is de zoon van de Dood (vader) en Lente (moeder), die plotseling in het leven komt van de oude Mrs. Farnaby (Geraldine McEwan). Ze heeft twee bediendes, Bert en Alice. Mulberry is gestuurd door z'n vader, de Dood, om de oude vrouw te begeleiden naar "een volgend leven". Mulberry vindt de vrouw echter aardig en weet haar te overtuigen om hem in dienst te nemen als bediende. Hij wil haar laatste dagen op aarde tot vreugde maken. De vrouw leeft inderdaad op en Mulberry stelt haar dood steeds verder uit, tot ongenoegen van zijn vader.
Hoe het afloopt zullen we nooit weten, want de serie werd gecancelled.

Er zijn meer series met huishoudhulp, van de huishoudster in DR. FINLAY'S CASEBOOK of de Nederlandse versie ervan MEMORANDUM VAN EEN DOKTER tot de bediende Baldrick in BLACKADDER. En dan is er nog MRS. THURSDAY, aanvankelijk ook een huishoudster, maar toen de serie begon ging haar baas dood en erfde ze 10 miljoen pond, plus de leiding over een miljoenen bedrijf en eigenlijk ging de serie dáárover.

Maar ik wil er toch nog één serie noemen: BACKSTAIRS AT THE WHITE HOUSE, een mini-serie die gebaseerd is op het boek "My Thirty Years Backstairs at the White House" van Lillian Rogers Parks. Lillian's moeder, Maggie Rogers werkt als hoofd kamermeisje in het Witte Huis in Washington. Haar dochter zal haar later opvolgen en ziet zo verschillende presidenten komen en gaan. Dat zijn resp. William Howard Taft, Woodrow Wilson, Warren Harding, Calvin Coolidge, Herbert Hoover, Franklin D. Roosevelt, Harry S. Truman en Dwight D. Eisenhower.
Presidenten en vooral hun vrouwen in een persoonlijke sfeer, die niet door het volk, maar wel door het vaste personeel van het Witte Huis worden meegemaakt. En natuurlijk zijn er ook de problemen van Maggie en Lillian zelf, want het boek en de serie zijn autobiografisch.
Het is begrijpelijk dat toen het boek uitkwam, dit eel stof deed opwaaien. Maar het werd een miniserie met Olivia Cole als Maggie Rogers en Leslie Uggams als haar (volwassen) dochter.

== EINDE VAN DEZE AFLEVERING ==