2.    1954 TOT 1964

1 Januari 1954 begonnen de omroepen dus officieel. Men ging nog een jaartje op dezelfde wijze door, maar in 1955 werden de wekelijkse uitzending uitgebreid met een dag. Er werd op dinsdag, donderdag en zaterdag uitgezonden. Op donderdagmiddag (!?) was er bovendien een half uur voor de jeugd, tussen 17.00 en 17.30 uur.

Op zaterdag 29-Januari-1955 was ook de start van de eerste Nederlandse TV-serie: ZO ZIJN ONZE MANIEREN, die het 5 afleveringen vol hield.
Op donderdag 3-Februari-1955 ging in het kinderprogramma de tweede TV-serie van start: DAPPERE DODO, dat het aanzienlijk langer zou uithouden.

Dat kinderprogramma op donderdag duurde niet lang, want velen vroegen om het naar de vrije woensdag-middag te verplaatsen, hetgeen al na 1 April 1955 gebeurde. "Swiebertje" was er ook al in 1955, maar nog niet als serie. Er waren dat jaar 2 TV-spelen over Swiebertje, allebei al met Joop Doderer in de hoofdrol. De derde Nederlandse TV-serie was ook een kinderserie: HOKUS POKUS, DAT KAN IK OOK, maar toen was het al 28-maart-1956.

Het NTS-journaal begon op 5 januari 1956 en vanaf 1 April kwam er weer een televisiedag bij en konden we op dinsdag, woensdag, donderdag en zaterdag kijken. De jongeren kregen er ook een middag bij: op zaterdag. Er waren vele memorabele uitzendingen, die u in elk boek over TV kan vinden, zoals het 1e Eurovisie Songfestival op 24-mei-1956. En een van mijn favoriete TV-programma's, "De Verrekijker", werd voor het eerst in de NCRV-gids vermeld op 18-april-1956, maar is volgens de boeken al van start gegaan in december 1955. Op 27-oktober-1956 bracht de AVRO "De Weekendshow", met Johnny Kraaykamp en Rijk de Gooijer.

Ik heb gezocht naar TV-series en misschien was op 5-juli-1956 de eerste Amerikaanse drama-serie op de Nederlandse TV. Het was een aflevering uit het ALL STAR THEATRE: "Wendy gelooft in sprookjes" en werd door de VARA uitgezonden. Het is echter best mogelijk dat daarvoor óók al een aflevering uit deze serie werd uitgezonden. De gidsen uit die tijd waren daar nooit duidelijk over. Op 11-augustus zonde de VARA een aflevering uit, de AVRO op 23-augustus en de KRO op 20-october en zo kwamen er regelmatig afleveringen langs.

De Televisie-nota was er in 1956. De AVRO, KRO, NCRV en VARA kregen ieder 69 uur zendtijd per jaar toegewezen, de VPRO 23 uur. Daarnaast werd er 24 uur voor kerkdiensten gereserveerd: IKOR: 10 uur, RKK: 10 uur en CVK: 4 uur. In de NTS namen naast de 5 tweetallen van de omroepen, 3 regerings-afgevaardigden plaats: Mej. dr. M.A. Klompé, H.Algra en prof. ten Have.
Het kijkgeld zou 30 gulden gaan bedragen, maar de NCRV schreef op 18-juni-1955: "In 1954 werd voor de televisie in Nederland een bedrag uitgegeven van 4.100.000 gulden. Wanneer men aanneemt dat er in dat jaar 20.000 bezitters van televisietoestellen zijn geweest - op het ogenblik wordt hun aantal op 25.000 à 30.000 geschat - leert een eenvoudige vermenigvuldiging ons dat de 6 ton welke zij krachtens de bovenbedoelde wet hadden moeten betalen, slechts een bescheiden gedeelte (nog geen 15 procent) van de uitgaven hadden kunnen dekken." In 1956 verwachtte de NTS en de omroepverenigingen bijna 7 miljoen te moeten uitgeven.

De AVRO bracht op 29-december-1956 een oorspronkelijk tv-spel van Mies Bouhuys: "Het oude jaar dat wilde blijven". Daarin was een tv-kabouter geïntroduceerd, waarvoor de kijkertjes een naam moesten bedenken. Het werd "Tinkeltje" en de avonturen van Tinkeltje werden uiteindelijk de TV-serie: VAREN IS FIJNER DAN JE DENKT.

De Televisie-commissie had zich ooit aan de voorspelling gewaagd, dat er na 5 jaar 200.000 toestellen in ons land zouden zijn. Helaas bleken het er maar 75.000 te zijn in September 1956, logisch als je het aanbod in die jaren bekijkt. Maar eind 1957 waren het er al ±250.000 en het zou snel stijgen. 1 Jan 1959 waren er 391.036 toestellen geregistreerd en al op 24-Juli-1959 werd de 500.000ste TV-kijker in Nederland begroet. En met de toestellen namen ook de uitzendtijden toe, want het kijkgeld maakte dat mogelijk. Maar zelfs in 1959 waren er nog steeds 2 uitzendloze dagen: zondag en vrijdag.

In die periode waren er weer heel wat mooie programma's van start gegaan. Ik beperk me hier tot de TV-series:
ALL-STAR THEATRE, diverse omroepen, anthology-serie;
MORGEN GEBEURT HET, van de AVRO, met een introductieprogramma op 18-september-1957;
PENSION HOMMELES, van de VARA (en af en toe de VPRO), vanaf 5-oktober-1957;
VAREN IS FIJNER DAN JE DENKT, van de AVRO begon op 8-maart-1958;
EEN WERELD ALS WIEVER, van de KRO, 5 delen van 22-maart tot 12-juli-1958;
PIPO DE CLOWN, van de VARA, vanaf 17-september-1958;
ALFRED HITCHCOCK PRESENTS..., van de KRO, vanaf 24-januari-1959;
THE LIFE OF RILEY, van de NTS, op 28-april-1959 aangekondigd, maar ging waarschijnlijk niet door, maar wel vanaf 9-juni-1959 met maar een paar afleveringen.

Eén aflevering van FATHER KNOWS BEST werd door de NTS uitgezonden op 3-februari-1957. Derest van de serie zou pas vanaf 1960 met horten en stoten door de NCRV worden uitgezonden.

En verder waren er natuurlijk:
COCO EN DE VLIEGENDE KNORREPOT -NCRV-;
HET MANNETJE OP ZOLDER (met Leen Jongewaard) -AVRO-;
HET TELEVISIEPRENTENBOEK (van Ton Hasebos) -VPRO-;
DE PRUIKENMAKER EN DE PRINS (van W.G. van de Hulst) -NCRV-.

TV-series die ik niet heb genoemd werden vaak niet als serie aangekondigd, maar als TV-films, zoals DISNEYLAND en FRONTIER. Maar er is nog een TV-serie die al in 1953 begon en die eigenlijk nooit gezien wordt als TV-serie, maar laat ik daar dan verandering in brengen: INSPECTEUR FEDDER. In de Nederlandse TV-historie neemt deze serie een belangrijke plaats in (volg deze link voor meer informatie).

1 9 6 0 
Nog net voor het eind van 1959 werd de nieuwe TV-zender in Smilde geopend (19 december). En op 1 januari 1960 was het aantal televisietoestellen opgelopen tot 584.766 stuks. Officieel wel te verstaan, want ontegenzeggelijk bestonden er toen al "zwartkijkers". En ze konden die avond allemaal kijken naar de eerste aflevering van het AVRO-programma "In de hoofdrol..." van Mies Bouwman, met als gast acteur Ko van Dijk. In Japan keek men ondertussen al naar kleurentelevisie. Volgens de Televizier werd in Europa de kleurentelevisie al jarenlang "in de ijskast gehouden".

Wat series betreft begonnen (in zwart-wit) op 12 maart van dat jaar DE AVONTUREN VAN LIANG WANG TSJANG TSJENG bij de KRO, waarin Gerard Heystee de hoofdrol had.  De serie VAREN IS FIJNER DAN JE DENKT maakte bij de AVRO op 25 mei zijn laatste reis.
De NCRV zond op 16 juli "Bud gaat zijn eigen weg" uit, "... een film over een Amerikaans gezin , waarin zoonlief op eigen benen wil staan en zijn ouders voor een pedagogisch probleem plaatst, dat op charmante wijze wordt opgelost". Het ging om een aflevering van FATHER KNOWS BEST, hetgeen niet werd vermeld. De NCRV-gids noemde Victor Young de "vaderlijke hoofdrolspeler", een leuke fout: Victor Young was in die jaren een populaire orkestleider; bedoeld werd uiteraard Robert Young. Dat werd bij de uitzending van de derde aflevering op 8 oktober gecorrigeerd: "Miljoenen televisiekijkers over de hele wereld kennen het Amerikaanse gezin, dat een hoofdrol speelt in een serie films onder de titel: Father Knows Best". De serie zou tot 1962 duren. De NCRV zond 40 van de in totaal 197 afleveringen uit.
De VARA begon die maand met de serie TALES OF WELLS FARGO en "Vrije Nieuwsgaring" was de Nederlandse titel van een situation comedy die de VARA in november dat jaar begon. HOT OFF THE WIRE is de orginele titel, hetgeen u misschien niets meer zegt, maar het was een leuke serie.
De AVRO begon die maand (1 oktober, toen het ook gedaan was met de de televisieloze dinsdag), met de kinderserie BAS BOTERBLOEM en vanaf 10 oktober was Willem O'Duys te zien met "Muziek Mozaiek", een programma dat op de radio pas aan het einde van eeuw zou verdwijnen ! Het jeugdprogramma van de AVRO was vanaf 14 september "Rooster", met actualiteiten en wetenswaardiheden voor jonge kijkers. Dat de samensteller Gerrit den Braber was, weet ik pas sinds kort, maar niet dat de presentatrice Lonneke Hoogland was.

1 9 6 1
In 1961 begon de AVRO met de eerste van een paar miniseries naar verhalen van Francis Durbridge. ES IST SO WEIT werd het eerst uitgezonden vanaf 18-februari-1961, een paar dagen na de totale zonsverduistering die op 15 februari in een eurovisie-uitzending (NTS) werd gevolgd over Engeland, Frankrijk, Joegslavië en Italië.

De VPRO zond op 17 maart het 4e deel uit van een serie programma's over de danskunst in samenwerking met het Nederlands Danstheater. In dat deel 8 dansers en danseressen, waaronder .... Hans van der Togt ???

SWIEBERTJE werd door de NCRV als serie gestart op 3 mei-1961. De eerste twee afleveringen waren nieuwe ensceneringen van de twee televisiespellen die al in 1955 te zien waren geweest, ook met Joop Doderer in de hoofdrol. Maar in september 1961 begonnen de echte SWIEBERTJE-series.
De VARA zond vanaf 24-juni de kinderserie FOUR FEATHER FALLS uit, een poppen animatie-serie van Gerry Anderson. (het zou via de serie SUPERCAR leiden tot THE THUNDERBIRDS !)

Ondertussen was op 1 juni in Duitsland het tweede TV-net (ZDF) van start gegaan.
In België krijgt Namen op een bizondere manier ook televisie: via "Coditel": "... een nieuw televisiedistributie-systeem deed zijn intrede in België. Coditel plaatste een 40 meter hoge antenne op een 200 meter hoge berg buiten Namen. Langs dikke kabels werden de door de antenne opgevangen beeldsignalen naar de binnenstad van Namen geleid, waar vóór die tijd de tv-ontvangst treurig was. Hiermee kreeg Namen niet alleen gewoon televisie, maar kreeg een groter aanbod dan in derest van België: België Vlaams, Waals, Frankrijk (Lile) en Nederland (Roermond)..." En ik maar denken dat de kabel iets was van de tachtiger jaren !

CIRCUS BOY begint bij de NCRV op 26-juli en op 8 september komt de AVRO met de tweede Durbrudge serie: DER ANDERE. Ook bij de AVRO de Amerikaanse serie MY SISTER EILEEN (sitcom) en RIKKEL NIKKEL (voor de kinderen).

"Met ingang van de maand oktober zullen er voor het eerst ook op zaterdagmiddag televisieuitzendingen zijn. De NCRV - de eerste van de omroepverenigingen die deze zendtijduitbreiding gaat benutten - maakt meteen van de gelegenheid gebruik een nieuwe seriefilm te introduceren. De "Donna Reed" Show, waarin de Amerikaanse actrice de vrouw van een succesvolle kinderarts speelt. Naast Donna speelt Carl Betz de arts".
Hier nog onder de titel THE DONNA REED SHOW, maar vanaf 11 augustus 1962 "Alles Draait Om Moeder" geheten was de opvolger van "Vader Weet Het Beter". Niet verwonderlijk dat de TV-serie in de wandelgangen "Moeder Weet Het Beter" zou worden genoemd.

Maar we zitten nog in 1961 waarin series als IVANHOE  en FLIPJE, DE TOVENAARSLEERLING bij de KRO en UNE ENQUÊTE DE L'INSPECTEUR LECLERC en IT'S A GREAT LIFE bij de VARA begonnnen. VARA-omroepster Karin Kraaykamp was freelancer geworden en daarom vanaf oktober dat jaar 4 keer bij de VPRO te zien als gastvrouw van een liedjesprogramma. De NCRV zond vanaf 4 november een Nederlandse vertaling van "Pride and Prejudice" uit onder de titel DE VIER DOCHTERS BENNET. Het was een 6-delige miniserie. Of het spel op Ampexband is vastgelegd is mogelijk, want de eerste machines (twee) werden in augustus dat jaar ingebouwd in de Vitusstudio. 
Op 14 november 1961 werd de 1.000.000ste televisie geregistreerd.

1 9 6 2
En dan is het 1 januari 1962, toen in een Eurovisieuitzending voor het eerst het beroemde nieuwjaarsconcert werd uitgezonden. Willy Boskovsky dirigeerde het Wiener Phiharmoniker. De KRO zond THE JACK BENNY SHOW (vanaf 19-januari) en CHINGACHCOOK, THE LAST OF THE MOHICANS (vanaf 10-februari) uit. De VARA begon op 7 mei met PERRY MASON.

De NTS zond "Flintstone Flyer" uit: "Een aflevering uit een nieuwe tekenfilmserie voor volwassenen. Een satirisch beeld van de moderne samenleving teruggeplaatst in het stenentijdperk". Het gaat hier natuurlijk om THE FLINTSTONES, waarvan de NTS de tweede Amerikaanse aflevering als eerste uitzond. De KRO was degene die vanaf 6-juli-1962 deze beroemde serie regelmatig zou gaan uitzenden.

Het aantal tv-toestellen? Op 1 juli 1962: 1.168.995 ! Ja, het ging snel in die dagen. En in het half jaar daarna kwamen er maar liefst 106.264 toestellen bij. Misschien kwam dat wel door de beroemdste van alle Francis Durbridge-series: "De Sjaal" (DAS HALSTUCH). In een van de rollen Horst Tappert, die vele jaren later als Inspecteur Derrick door het leven zou gaan.

De VARA probeerde het eens met de kinderserie MIK EN MAK van Pipo-schrijver Wim Meuldijk (vanaf 26 september-1962) en de AVRO begon met DE AVONTUREN VAN OKKIE TROOY van H.M. Meijer Jr. (vanaf 29-september-1962). De NCRV startte op 6-Oktober-1962 hun 'zoveelste' topserie uit Amerika: LASSIE.
De KRO begon op 14 oktober met een succesvolle Nederlandse serie: STADHUIS OP STELTEN en op 26 oktober met de fantastische uit het Engels vertaalde serie DE FUIK, met Frits Butzelaar in de hoofdrol als luitenant-kolonel Oreste Pinto.
"Open het Dorp". Wie kent het niet: de marathon-uitzending die van Mies Bouwman een nationale heldin maakte. Het gebeurde allemaal op 26-november-1962.

In Engeland was TONY HANCOCK'S HALF-HOUR een succesvolle serie en de NCRV probeerde het met een Nederlandse vertaling ervan. Guus van Ekelen maakte de Nederlandse bewerking en Coen Flink had de hoofdrol in ANTON HOLFATH. Er kwamen maar 3 afleveringen, in 1962 op 3-november, 29-december en in 1963 op 26-januari. In 1965 zou de NCRV het nog eens proberen, nu met Joop Doderer in de hoofdrol en onder de titel ENE NACHTEGAAL.

1 9 6 3
Dezelfde dag dat ANTON HOLFATH voor het laatst te zien was (26-januari), zond de NCRV een aflevering uit van THE LUCY-DESI COMEDY HOUR. Het was de start van zeer veel afleveringen van Lucy Ball bij de NCRV. Een half jaar later (15-oktober) begon de NCRV met THE BEVERLY HILLBILLIES en begon met de Nederlandse vertaling van de Engelse serie STEPTOE AND SON (op 11-oktober). Rien van Nunen en Piet Römer als respectievelijk Toon en Dirk Stiefbeen kregen nationale bekendheid als STIEFBEEN EN ZOON. De NCRV deed hetzelfde met de Engelse serie DR. FINLAY'S CASEBOOK, wat vanaf 27-oktober werd uitgezonden onder de titel MEMORANDUM VAN EEN DOKTER, met in de hoofdrollen Bram van der Vlugt (als Alan Finlay), Rob Geraerds (Dr. Cameron) en Fien Berghegge (huishoudster Janet).
Op 2-februari zond de VARA de eerste aflevering uit van de serie RAWHIDE. De serie die van Clint Eastwood een ster maakte werd door de VARA in de middag uitgezonden. Een half jaar later (25-oktober) begon de KRO met BONANZA. De VARA startte op 20 september met DR. KILDARE en op 9-oktober met het satirische programma "Zo is 't toevallig ook nog eens een keer", ontleend aan het Engelse "That Was The Week That Was", ofwel TW3. De dag erna was bij de KRO het eerste verborgen-camera programma te zien: "Kiekeboe". Dit programma, gepresenteerd door Teddy Scholten, werd zeer succesvol.
De AVRO begon op 8-oktober met THE DICK VAN DYKE SHOW en op 26-oktober met het populaire spelprogramma o.l.v. Nand Baert: "Wie van de drie". In het panel zaten toen Dr. Hans Tetzer, Eva Smit, Guus Oster en Eva Margadant. Op 1 november begon ook bij de AVRO "Voor de vuist weg" en zond die maand de serie GESTATTEN, MEINE NAME IST COX uit. De 13 afleveringen werden in één maand uitgezonden, twee afleveringen (een maal zelfs 3 afleveringen) per uitzenddag. 

Al deze succesprogramma's zullen ertoe bijgeragen hebben dat op 2-oktober-1963 de 1.500.000ste TV werd geregistreerd. En het hield niet op, want de televisieverkoop ging door en het kijkgeld zorgde voor meer mogelijkheden. Er waren al in 1962 plannen gemaakt voor een 2e TV-net, waarbij ook het oude vraagstuk - reclame of niet - de kop opstak. Er werd al gauw besloten dat er ook nu geen reclame zou komen op de nieuwe TV-zender en de zendtijd werd - voorlopig - weer door de omroepverenigingen ingevuld. Het is opvallend hoeveel goede series er in 1963 bijkwamen - je zou er bijna wat van gaan denken, want op de achtergrond was de reclamestrijd al vanaf 1962 weer opgelaaid.

1 9 6 4
Op woensdag 4 maart begonnen de proefnemingen van het 2e televisienet. De omroepen zonden diverse afleveringen van TV-series, meestal herhalingen, via het nieuwe net uit. De officiële gebruikname was op 1 oktober, kanaal 27, Lopik.
De AVRO zette de afleveringen van BEWITCHED (onder de titel "De Schone Heks") op het tweede net vanaf 20 oktober. De VARA verhuisde THE DICK POWELL THEATRE van het eerste naar het tweede net en deed dat in 1965 met PERRY MASON. De NCRV (en/of NTS) deed hetzelfde met DIAL 999. De NTS begon vanaf 3 oktober de serie DIE KARTE MIT DEM LUCHSKOPF op Nederland 2 uit te zenden onder de titel "Detectivebureau Lynx". De volgende dag begon de NTS met THE TOM EWELL SHOW en de Belgische jeugdserie DE TIJDCAPSULE, allebei óók op Nederland 2. De KRO begon op 6 oktober met THE BILL DANA SHOW, een hilarische comedyserie.

Maar.... dat de 2e zender ook weer geen reclame zou uitzenden schoot Nederlandse ondernemers in het verkeerde keelgat. Men was al meer dan 10 jaar bezig om dat voor elkaar te krijgen en in Engeland was de reclamezender al 8 jaar in de lucht. Het ZDF, de 2e Duitse zender, zond wel reclame uit. In Nederland was het weer niet gelukt ...........