Mijn eerste kennismaking met een stemartiest was via de radio. Ik luisterde naar een verteller en de stemmen van Paulus de boskabouter, Oeroeboeroe (en niét Oehoeboeroe !!), Krakras, de heks Eucalypta en andere figuren, niet realiserend dat ik maar naar één man luisterde. Jean Dulieu, die eigenlijk Jan van Oort heette. Hij kwam uit een muzikale familie (zijn vader was concertzanger en componist) en Jan deed in 1940 eindexamen aan het conservatorium, waarna hij violist werd in het Concertgebouworkest. 
Paulus ontstond in de 2e Wereldoorlog en in 1946 werden de eerste strips gepubliceerd. Weekbladen en kranten in het buitenland volgden, er verschenen maar liefst 22 boeken en zelfs grammofoonplaten waar Jean in 1962 een Edison voor kreeg.

Een TV-serie was er ook. De NTS (Nederlandse Televisie Stichting, voorloper van de NOS) liet 39 afleveringen zien van PAULUS DE BOSKABOUTER (l) van 1 oktober 1967 tot 29 december 1968. Voor deze serie had Jean Dulieu de poppen zelf gemaakt (marionetten) en deed natuurlijk ook hier weer alle stemmen zelf. Afleveringen van deze serie heb ik jaren later nog wel terug gezien op Kindernet, maar meestal wordt er een andere versie uitgezonden van Paulus.

PAULUS DE BOSKABOUTER (ll) werd uitgezonden door de NOS en bestond maar liefst uit 250 korte afleveringen - althans dat was volgens de Televizier van 28-sept-1974 de bedoeling. Het was een produktie van Thijs Chanowski, die ook verantwoordelijk was voor DE FABELTJESKRANT. Leen Valkenier zou de verhalen schrijven en werd daarom in contact gebracht met Jean Dulieu. Jean Dulieu deed de stemmen niet meer zelf, want die werden geïmmiteerd door drie acteurs: Frans van Dusschoten, Ger Smit en Elsje Scherjon.

Als we het over stemmenkunstenaars hebben, dan mogen deze drie mensen natuurlijk niet ontbreken (de foto's dateren uit de tijd dat de serie werd opgenomen). Met z'n drieën maakten ze alle stemmen van de zeer succesvolle TV-serie DE FABELTJESKRANT. Het was Jacob de Uil ("Jawel !") die met de stem van Frans van Dusschoten voorlas uit de krant die vrijwel elke dag werd bezorgd. Het waren de verhalen van Ed en Willem Bever (resp. Ger Smit en Frans van Dusschoten), de gezusters Martha en Myra Hamster en Stoffel de Schildpad (Elsje Scherjon) en natuurlijk Lowieke de Vos ("Hatsikidee") en Bor de Wolf (Ger Smit). En nu wordt juffrouw Ooievaar (Elsje Scherjon) boos dat ik haar niet als eerste heb genoemd, maar juffrouw Mier niet ("tuut-tuut-tuut-tuut", óók Elsje Scherjon), want die doet gewoon "haar boeltje". En dan hebben we natuurlijk nog Ome Gerrit de Duif en Zoef de Haas (Ger Smit), Meindert het Paard (vernoemd naar Meindert de Goede, regisseur van DE FABELTJESKRANT), Greta Bontekoe, Piet de Pad, enz. enz. In de loop der tijd kwamen er nog veel meer dieren bij, maar allemaal werden ze door Frans, Ger en Elsje voor ons verstaanbaar gemaakt. Wie in deze TV-serie, met meer dan 1000 afleveringen geïnteresseerd is, doet er goed aan een bezoekje te brengen aan het Grote Dierenbos, dat zich nog vóór het Donkere Bomenbos bevindt, richting Fabeltjesweb.

DE FABELTJESKRANT was een "voor-het-slapen-gaan"-serie, waarvan BAREND DE BEER er óók een was (waarover in hoofdstuk 6). Af en toe ging Jacob de Uil met vakantie en kwamen er andere series voor in de plaats. zoals DE WOEFS EN DE LAMAARS met de stemmen van Frans van Dusschoten en Ger Smit, PIP EN ZIP, met de stemmen van Wieteke van Dort (Pip), Corry van der Linden (Zip) en verteller Kees Brusse - ditmaal geen poppen, maar tekeningen. En natuurlijk was er TI-TA-TOVENAAR, met Ti-ka die alles stil kon zetten, en de tekenfilm DEPUTY DAWG, die bij ons "Brigadier Dog" heette en nagesynchroneerd was met de stemmen van o.a. Coen Flink, Aart Staartjes, Donald de Marcas en anderen.

Donald de Marcas was vele jaren een stem bij het ANP-nieuws. Maar daarvoor was hij in onnoemelijk veel radiohoorspelen te horen. De in 1933 geboren acteur kwam via een advertentie van de NRU (Nederlandse Radio Unie) in 1957 bij de radio. Hij was al gauw te horen als Charlie, de assistent van Paul Vlaanderen. De AVRO hoorspelseries "Paul Vlaanderen" waren al voor de oorlog erg populair en ze zijn ongeveer 20 jaar geleden nog herhaald door de AVRO. Daarnaast leende Donald zijn stem bij de nasynchronisatie van verschillende series. Net als de genoemde serie DEPUTY DAWG (1972) waarin Donald de Marcas optrad, was ook DE MINIMOLEN een "voor-het-slapen-gaan"-serie. De serie was geschreven door Wim "Pipo" Meuldijk en kwam in 1967 op de buis met onder andere de stem van Donald de Marcas. Nog eerder, in 1961,  was Donald een van de stemmen in VIER VEREN WATERVAL, de Nederlandse nagesynchroniseerde versie van FOUR FEATHER FALLS. Ook de hoorspelacteurs Jan Wegter en Hetty Berger leenden hun stemmen aan figuren in deze serie. In 1987 was Donald de stem van de nieuwslezer in de film, later op TV als serie: POMPY DE ROBODOLL. Donald de Marcas is ook de stem van de Disneycreatie Japie Krekel (Jiminy Cricket - het "geweten" van Pinokkio) in het Nederlandse taalgebied. 

THE FLINTSTONES, THE JETSONS, HUCKLEBERRY HOUND, e.v.a. waren series die in de oorspronkelijk taal en met ondertiteling werden uitgezonden. Maar later gebeurde het vaker dat de tekenfilmseries werden nagesynchroniseerd. En voor die stemmen werden natuurlijk acteurs ingehuurd, zoals Paula Majoor (vooral bekend als de Nederlandse Pippi Langkous), Rudi Falkenhage (diverse stemmen), Piet Ekel (diverse), Wim T. Schippers en Paul Haenen (o.a. Ernie en Bert uit Sesamstraat), Hero Muller, Maria Lindes en Arnold Gelderman, waarbij de laatste drie ook regisseur zijn. 

Een succesvolle nagesynchroniseerde serie was DUCKTALES. Hoofdpersoon was Dagobert Duck, die met de (gewone) stem van acteur Sacco van der Made te horen was. Maar de helden van deze serie waren natuurlijk Kwik, Kwek en Kwak, de drie neefjes van Donald Duck. Nog steeds verbaas ik me over de stemmen van deze drie eendjes en ik ben niet de enige.
Toen de serie al een tijd op de Nederlandse buis te zien was, kwam er bericht uit Amerika - men was er op tegen dat de stemmen elektronisch waren bewerkt en men vond dat er naar een andere stem voor deze drie eendjes moest worden gezocht. Regisseur van de serie, acteur/regisseur Arnold Gelderman, zei dat er helemaal geen electronica aan te pas kwam en dat de man die deze stemmen deed dat op een natuurlijk manier deed. In Amerika geloofde men het niet en er werd iemand naar Nederland gestuurd om bij de opnames aanwezig te zijn. Toen de Amerikaan onze Nederlandse stemkunstenaar ontmoette was hij nog steeds sceptisch. De Amerikaan zat naast hem toen de stemmen van Kwik, Kwek en Kwak uit de mond van Bob van der Houven rolden. Bob was in die tijd ook omroeper bij de KRO en was jarenlang de presentator van het programma "Zin in Muziek" bij deze omroep. Nu presenteert hij o.a. Muziek voor miljoenen". Als je zijn warme stemgeluid hoort, kun je je inderdaad maar moeilijk voorstellen dat dit de man is die Kwik, Kwek en Kwak een Nederlandse stem gaf. "I like it", zei de Amerikaan en daarmee was het probleem met de Disney Corporation opgelost.

Totdat de speelfilm "Ducktales: the movie" uitkwam.
Disney redeneerde: in Amerika wordt Kwik, Kwek en Kwak door een actrice gedaan (Russi Taylor), dus moet dat ook in Nederland gebeuren. Het lukte Arnold Gelderman niet om Disney op andere gedachten te brengen en toen de film uitkwam hoorden de Nederlandse kinderen niet de stemmen van de drie neefjes die ze al 100 afleveringen van de TV-serie gewend waren. Bob vertelde me dat zoiets ook was gebeurd met de Nederlandse stem van Mickey Mouse (Wim T. Schippers) en die van Goofy (Ferry de Groot) - ook zij mochten niet meer van Disney.
De film heeft drie maanden in de bioscopen gedraaid, maar de TV-serie is nog vaak herhaald en dat zal voorlopig wel zo blijven - want zo gaat dat met TV-series (meestal). Anno 2002 is de serie nog steeds te zien (Net 5), hoewel in 1991 de laatste afleveringen werden ingesproken.

En Bob van der Houven? Hij heeft meer stemmen in huis en is regelmatig op KINDERNET te horen in allerlei tekenfilms, zoals RACCOONS (als Ralf, Schaeffer, 1 van de drie biggetjes en Jonkvrouw Baden-Baden), ITSY BITSY SPIDER (de titelrol) en PATROUILLE 03 (als Adjudant Rhino en "een nichterige hyena waarvan ik de naam niet meer weet", aldus Bob)
Hij zong bovendien de tune van de TV-serie CHARLEY CHALK, waarin hij ook nog de stem van Willem C. Eend deed. Een staaltje van Bob's kunnen is te horen op zijn eigen site, waarop een hoop fragmenten zijn te horen van Bob's elastieken stem.
In 2002 meldde Bob mij: 

Dit voorjaar viel mij de grote eer te beurt om stem-hoofdrollen te spelen in twee bioscoopfilms: "E.T." en de nieuwe Disney tekenfilm "Lilo & Stitch". Laatst genoemde film heb ik ook nagesynchroniseerd in het Vlaams, Duits en Italiaans. Daarvoor heb ik een toerneetje gemaakt langs Brussel, Berlijn en Rome.

Meer hierover is te lezen op deze pagina.

Bob noemde als zijn favoriet Charles Adler, inderdaad een stem waar we nog veel van zullen horen - dus gaan we in het volgende hoofdstuk terug naar het buitenland.